ผมว่าหลายคนน่าจะคุ้นเคยกับ ไพ่ กันเป็นอย่างดี ไม่ว่าจะในรูปแบบเกมส์คอมพิวเตอร์ ไพ่ในวงการดูดวง หรือจะเป็นไพ่ที่นิยมใช้กันในวงการพนัน แล้วคุณเคยรู้หรือไม่ว่าจริง ๆ แล้วไพ่นั้นมันเกิดขึ้นมาได้อย่างไร

บทความนี้ผมเลยอยากจะขอพาทุกคนไปรู้จักกับที่มาของไพ่ในแบบเจาะลึก พร้อมความลับที่ถูกซ่อนอยู่ในไพ่ที่หลายคนไม่เคยรู้มาก่อน มันจะมีความน่าสนใจอะไรซ่อนอยู่บ้างนั้น เอาเป็นว่าเราไปดูพร้อม ๆ กันเลยดีกว่าครับ

จุดกำเนิดไพ่

จริง ๆ ไม่มีใครรู้จุดกำเนิดที่แน่ชัดของมันว่าไพ่นั้นถูกเริ่มนำมาใช้งานครั้งแรกที่ประเทศอะไร แต่มีหลักฐานปรากฏแน่ชัดว่ามันเป็นที่นิยมในยุโรป แรกเริ่มเดิมทีนั้นไพ่ถูกผลิตขึ้นมาเพื่อไว้ให้ขุนนางชั้นผู้ใหญ่เล่นคลายเครียดกันในหมู่แวดวงชั้นสูงภายในราชสำนัก เมื่อเวลาผ่านไปก็เริ่มผลิตออกมาให้ประชาชนได้ใช้กัน ซึ่งไพ่ของแต่ละประเทศในยุโรปสมัยก่อนนั้น ก็มีความแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง ยกตัวอย่างเช่น จำนวนไพ่ในหนึ่งสำรับ หรือดอกบนหน้าไพ่ บางประเทศจะใช้เป็น จอก หัวใจ กระบอง เพชร และบางประเทศจะใช้เป็น ระฆัง หัวใจ ใบไม้ ลูกโอ๊ค แต่สำหรับดอกไพ่อย่าง “ดอกจิก, หลามตัด, โพธิ์แดง, โพธิ์ดำ” ที่เราใช้กันทุกวันนี้ถูกพัฒนามาจากสัญลักษณ์ “เหรียญ, ถ้วย, ตะบอง, ดาบ” ดอกไพ่ของประเทศสเปนในอดีตนั่นเอง

จุดกำเนิด แจ็ก แหม่ม คิง

ในอดีตไพ่ที่เป็นสัญลักษณ์ตัวอักษรภาษาอังกฤษที่ไม่ใช่ตัวเลข ไม่ได้มีแค่ แจ็ก, แหม่ม, คิง นะครับ แต่มีถึง 4 ตัวเลยก็คือ พระราชา(King), ราชินี(Queen), อัศวิน(Knight) และคนพาล (Knave) เมื่อเวลาผ่านไป คนพาลหรือ Knave ก็ถูกตัดทิ้งไป เหลือเพียง พระราชา(King), ราชินี(Queen) และอัศวิน(Knight) ถ้าคุณสังเกตดี ๆ จะพบว่าในคำศัพท์ภาษาอังกฤษนั้นมีคำที่ขึ้นต้นด้วยตัวอักษร K ถึงสองตัวด้วยกัน นั่นคือ King และ Knight ถ้าต้องนำตัว K ทั้งสองตัวไปพิมพ์ลงบนไพ่ ก็คงจะสับสนแยกไม่ออกกันไม่น้อยเลยว่าไหมครับ ฉะนั้นอัศวินก็เลยถูกเปลี่ยนชื่อเป็น แจ็ก(Jack) อย่างที่เรารู้จักกันในทุกวันนี้ยังไงล่ะครับ

จุดกำเนิดเอชโพธิ์ดำ

ถ้าคุณเป็นคงช่างสังเกต จะพบว่าไพ่เอชโพธิ์ดำนั้นมีสัญลักษณ์โพธิ์ดำที่แตกต่างจากไพ่ใบอื่น ที่เป็นเช่นนั้นก็เพราะว่าในอดีตการผลิตไพ่แต่ละเล่มจะต้องจ่ายภาษี แล้วจะมีเจ้าหน้าที่คอยปั๊มตรายืนยันการจ่ายภาษีลงบนไพ่เอชโพธิ์ดำ เพราะว่ามันเป็นไพ่ที่มีพื้นที่ว่างมากที่สุด เลยสะดวกต่อการปั๊มตราและง่ายต่อการมองเห็น เมื่อการปั๊มตราถูกยกเลิก มันก็เลยถูกแทนที่ด้วยลวดลายที่เป็นเอกลักษณ์ของผู้ผลิตไพ่เล่มนั้นไปแทน

จุดกำเนิดโจ๊กเกอร์

จริง ๆ แล้วโจ๊กเกอร์เพิ่งมาปรากฏลงบนหน้าไพ่เมื่อประมาณปี ค.ศ.1865 โดยมีที่มาจากชาวอเมริกันนำเกมไพ่ของเยอรมันที่มีชื่อว่า ยูเคอร์ (Euchre) เข้ามาเล่น จากนั้นพวกเขาก็ตัดสินใจเพิ่มไพ่ใบพิเศษที่มีชื่อว่ายูเคอร์ลงไปในสำรับไพ่ด้วย แล้วชื่อของมันก็เพี้ยนมาเป็น จู๊กเกอร์ (Juker) สุดท้ายก็กลายมาเป็น โจ๊กเกอร์ (Joker) อย่างที่เรารู้จักกันในทุกวันนี้

นี่ก็เป็นเพียงเกร็ดความรู้เล็ก ๆ น้อย ๆ เกี่ยวกับไพ่ที่ผมนำมาแชร์ให้คุณได้อ่านกันในบทความนี้ จริง ๆ แล้วมันยังมีประวัติอีกเยอะแยะมากมายซึ่งแต่ละประเทศ แต่ละภูมิภาคก็มีเรื่องเล่าที่แตกต่างกันออก สำหรับเนื้อหาทั้งหมดที่ผมนำมาแชร์ในบทความนี้นั้นมาจากการรวบรวมเนื้อหาที่มีความเป็นสากลมากที่สุดเพื่อที่คุณจะได้มีความเข้าใจตรงกันยังไงล่ะครับ นอกจากประวัติที่น่าสนใจของไพ่แล้ว การออกแบบไพ่แต่ละใบก็ถือเป็นงานศิลปะที่ทรงพลังไม่น้อยเลยก็ว่าได้ เห็นได้จากไพ่แต่ละใบจะมีความสมมาตรกันเป็นอย่างดี ไม่ว่าคุณจะหยิบมันขึ้นมาในทิศทางไหน คุณก็จะมองเห็นตัวเลขและสัญลักษณ์ได้อย่างชัดเจนเรียกได้ว่าผลิตขึ้นมาเพื่อตอบโจทย์ผู้ใช้งานสุด ๆ ไปเลยล่ะครับ

Text – Skyscraper