กลายเป็นประเด็นระดับชาติทันทีเมื่อฟ้าที่เคยใสถูกฝุ่นตัวร้ายเข้ามาปกคลุมทั่วกรุงเทพฯ และปริมณฑล
ความจริงปัญหาเรื่องฝุ่นละอองนั้นไทยเคยประสบมาแล้วในจังหวัดเชียงใหม่และเมื่อสองสามปีที่ผ่านมาทั่วกรุงเทพฯ แต่ปีนี้สถานการณ์มันหนักขึ้นจนสังเกตได้ด้วยตาเปล่าว่านี่ไม่ใช่หมอกจางๆ หรือควันจากร้านขายหมูปิ้งแล้ว
จะไม่ให้สังเกตเห็นได้อย่างไรเพราะสองสามวันมานี่หลายแห่งในกรุงเทพฯ และปริมณฑลตรวจวัดค่าดัชนีคุณภาพอากาศ (Air Quality Index : AQI) ได้สูงถึง 150-227 ซึ่งเกิน 200 ขึ้นไปนี่ถือว่ามีผลกระทบต่อสุขภาพมาก เพราะ AQI ตามมาตรฐานฝุ่นละออง PM 2.5 ไม่ควรจะเกิน 100 AQI หรือ 50 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตรถึงจะปลอดภัย โดย ค่า AQI นั้นวัดจากปริมาณก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ (SO2), ก๊าซไนโตรเจนไดออกไซด์ (NO2), ก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์ (CO), ก๊าซโอโซน (O3) และฝุ่นละอองขนาดไม่เกิน 10 ไมครอน (PM10)
สำหรับคนที่พอมีความรู้เรื่องนี้อยู่บ้างก็คงตระหนักได้ถึงอันตรายของมัน แต่สำหรับบางคนนั้นยังคงหลงเข้าใจผิดว่ามันคือหมอกช่วงปลายหนาวต้นร้อนและไม่ได้หาวิธีป้องกันอย่างถูกวิธีจนอาจส่งผลต่อสุขภาพในระยะยาวได้
What’s about PM 2.5 ?
ฝุ่นที่พวกเราเห็นนั้น เป็นฝุ่นละอองขนาดเล็กไม่เกิน 2.5 ไมครอน หรือ PM2.5 หากนึกไม่ออกว่าเล็กขนาดไหนลองนึกภาพดูว่าขนาดของมันเทียบเท่ากับ 1 ใน 25 ของเส้นผมมนุษย์ คือเล็กมากๆๆๆๆๆ แม้แต่ขนจมูกที่ถูกสร้างมาเพื่อปกป้องฝุ่นละอองเข้าไปในร่างกายก็ยังไม่สามารถกรองได้
และด้วยขนาดเล็กจิ๋วของมันนี่แหละ ทำให้เมื่อหายใจเข้าไปละอองพิษจะผ่านทะลุจากปอดเข้าไปยังกระแสเลือดโดยตรงซึ่งก่อโรคระบบทางเดินหายใจ หลอดเลือดหัวใจและมะเร็งในระยะยาวจนนำไปสู่การเสียชีวิตก่อนวัยอันควรได้ องค์การอนามัยโลกจึงได้กำหนดให้ PM 2.5 อยู่ในกลุ่มหนึ่งของสารก่อมะเร็ง และนับตั้งแต่ปี 2013 เป็นต้นมา PM 2.5 เป็นสาเหตุ 1 ใน 8 ของประชากรโลกที่เสียชีวิตก่อนวัยอันควร ส่วนในประเทศไทยผลการศึกษาของธนาคารโลกได้ชี้ให้เห็นว่ามลพิษทางอากาศเป็นต้นเหตุของการเสียชีวิตก่อนวัยอันควรสูงถึง 50,000 รายต่อปี นอกจากนั้นความอันตรายของเจ้าฝุ่นจิ๋งนี้ยังสามารถแพร่ข้ามไปต่างจังหวัดหรือข้ามประเทศได้ด้วย
เริ่มเห็นความร้ายแรงของมันกันรึยัง หากยังนึกไม่ออกว่าแค่ฝุ่นจะสามารถฆ่าใครได้ขนาดนั้นเลยหรอ เราคงต้องยก The Great London Smog เหตุการณ์หน้าสลดใจเกี่ยวกับฝุ่นคร่าชีวิตในประเทศอังกฤษเมื่อปี 1952 มาพูดถึง ช่วงเวลานั้นจู่ๆ ก็มีหมอกควันลึกลับเข้าปกคลุมทั่วลอนดอนอย่างรวดเร็ว 1 สัปดาห์เต็มๆ ซึ่งกว่าผู้คนจะรู้ว่ามันคือฝุ่นพิษโลงศพก็กลายเป็นสินค้าขาดตลาดไปแล้ว รายงานเบื้องต้นคาดว่ามีผู้เสียชีวิต 4,000 คน แต่ผู้เชี่ยวชาญคาดว่าอาจมีผู้เสียชีวิตสูงถึง 12,000 คน
สาเหตุของการเกิดฝุ่นละออง PM 2.5 นั้นมีหลายสาเหตุด้วยกัน จากการศึกษาพบว่า ‘การเผ่าในที่โล่ง’ เป็นอันดับหนึ่ง คือ ปล่อย PM 2.5ประมาณ 209,937 ตัน/ปี รองลงมาเป็น ‘ภาคอุตสาหกรรม ’ปล่อยประมาณ 65,140 ตัน/ปี ตามด้วย ‘การคมนาคมขนส่ง’ ปล่อยประมาณ 50,240 ตัน/ปี และ ‘การผลิตไฟฟ้า’ ปล่อยประมาณ 31,793ตัน/ปี ซึ่งสภาพอากาศหนาวเย็นมีความชื้นในบรรยากาศสูงก็เป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้ฝุ่นละอองสะสมและมีปริมาณมากขึ้นด้วย
Save yourself guys!
สิ่งที่ต้องทำอย่างแรกเลยตรวจเช็ค AQI ว่าพื้นที่ที่คุณอยู่นั้นมีมลพิษทางอากาศอยู่ระดับไหนเพื่อจะได้ปฏิบัติตนได้ถูกต้องตามคำแนะนำ โดย aqicn และ airvisual เป็นเว็บไซต์และแอพลิเคชั่นแสดงผลแบบเรียลไทม์ให้ใช้งานได้ฟรีๆ ซึ่งทั้งสองเว็บนั้นจะระบุรายละเอียดลงลึกตามเขตต่างๆทั้งกรุงเทพฯ ต่างจังหวัด และต่างประเทศว่าสภาพอากาศอยู่ในเกณฑ์ไหน แต่ละระดับนั้นควรปฏิบัติอย่างไร
ส่วนของกรมควบคุมมลพิษเองก็มีทั้งเว็บไซต์และแอพลิเคชั่นในชื่อ Air4thaiให้ตรวจเช็คมลพิษอากาศเช่นกัน ซึ่งข้อมูลก็คล้ายกันกับทั้งสองเว็บด้านบนเพียงแค่ไม่มีข้อมูลในส่วนต่างประเทศเท่านั้น โดยทั้ง 3 เว็บไซต์นั้นสามารถดาวน์โหลดได้ทั้งระบบ ISO และ Android
แต่ด้วยความที่แหล่งข้อมูลต่างกัน ความละเอียดและคำจำกัดความของความรุนแรงก็ย่อมต่างกัน ดังนั้นควรรับข้อมูลจากหลายๆช่องทางมากกว่าแค่ช่องทางเดียวจะดีกว่า เพื่อความแม่นยำ
Mask can help you !
ในเมื่อประชาชนตัวเล็กๆในสังคมไม่สามารถแก้ต้นเหตุของปัญหาได้ เราจึงจำเป็นต้องแก้ปัญหาที่ปลายเหตุโดยการใส่หน้ากากป้องกัน
และอย่างที่บอกว่าฝุ่น PM 2.5 นั้นมีขนาดเล็กมากๆ หน้ากากอนามัยทั่วไปที่สามารถป้องกันฝุ่นได้แค่ขนาด 3 ไมครอนจึงไม่สามารถกันอะไรได้เลย เพราะฉะนั้นเราจึงต้องหาหน้ากากมาตรฐาน N95 ที่สามารถป้องกันฝุ่น 0.3 ไมครอนได้อย่างน้อย 95 % มาสวมใส่ก่อนออกจากบ้านในวันสภาพอากาศวิกฤตแทน ซึ่งก็ไม่ได้หาซื้อยากอย่างที่คิด
โดยปกติแล้วจะหาซื้อได้ตามร้านสะดวกซื้อหรือร้านขายยาทั่วไป แม้แต่ทางเว็บไซต์ช็อปปิ้งออนไลน์ก็มีขายอยู่เช่นกัน ซึ่งมีให้เลือกหลายยี่ห้อและหลายรูปแบบ ยี่ห้อที่หาซื้อได้ง่ายหน่อยแถมราคาไม่สูงมาก คือ หน้ากากอนามัย “Unicharm 3D Mask” จากประเทศญี่ปุ่น ที่มีรูปทรง 3D ออกแบบมาให้กระชับเข้ารูปหน้า ใส่สบาย มีให้ทั้งแบบของผู้ใหญ่ เด็กหญิง เด็กชาย แต่ช่วงนี้อาจจะขาดตลาดหลายวัน
หากซื้อมาใช้ก็ต้องทำใจนิดนึงนะว่าอาจหายใจไม่สะดวก เพราะหากมีช่องลมปล่อยให้อากาศผ่านเข้าไปได้ง่ายๆ มันก็คงไม่สามารถช่วยป้องกันฝุ่นพิษได้นั้นเอง
ส่วนใครกังวลว่าแล้วเครื่องปรับอากาศในบ้านกับในรถนั้นสามารถกรองฝุ่นขนาด PM 2.5 ได้ไหม คำตอบคือไม่ได้ แต่อย่าพึ่งรีบไปซื้อเครื่องฟอกอากาศมานะเพราะ ศาสตราจารย์แพทย์หญิง อรพรรณ โพชนุกูล หัวหน้าหน่วยโรคภูมิแพ้ คณะแพทยศาสตร์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์เคยให้สัมภาษณ์ไว้ในงานสัมนา หัวข้อ “ภัยร้าย “ฝุ่น” กลางเมือง” เมื่อปีที่แล้วว่า
“เครื่องกรองอากาศไม่ได้มีประโยชน์หรือช่วยป้องกันฝุ่นละอองขนาดเล็กใดๆ ทั้งสิ้น เนื่องจากฝุ่นละอองขนาดเล็กอยู่นอกบ้าน แต่เครื่องกรองอากาศนั้นอยู่ในบ้าน เครื่องกรองอากาศติดตัวที่ควรพกคือหน้ากาก N95 มากกว่า เมื่อเวลาเดินทางออกไปเจอกับฝุ่นข้างนอก”
แต่ถ้าใครมีโรคประจำตัวเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจรู้สึกว่าแม้อยู่ในบ้านก็ยังไม่ปลอดภัย โลกนี้ยังมีแผ่นกรองอากาศที่เขาเคลมว่าสามารถดักจับสิ่งฝุ่นละออง PM2.5 จำหน่ายด้วย โดยติดตั้งได้ง่ายๆ ผ่านทางเครื่องปรับอากาศแบบหน้าต่างหรือแบบแยกส่วน
สุขภาพเป็นของล้ำค่าส่วนตัวที่ควรรักษาไว้ให้ดีๆ เพราะฉะนั้นอย่าละเลยเรื่องฝุ่น P.25 กันดีกว่า
